EINDEJAARSTIPS | Actualiteiten Box 3

Wellicht hebben jullie over Box 3 al een hoop voorbij zien komen in het nieuws het afgelopen jaar. Ik ga proberen middels dit artikel zo duidelijk mogelijk uit te leggen wat er speelt op dit vlak en wat dat betekent voor iedereen die momenteel vermogensbelasting betaalt.

Oude situatie

In Nederland betaal je belasting over het hebben van vermogen (er wordt immers van uitgegaan dat je geld kunt verdienen met vermogen). Er geldt een drempel (voor 2023 wordt die € 57.000 en voor fiscaal partners samen € 114.000). Je betaalt dus pas vermogensbelasting als je méér vermogen hebt dan deze drempel en betaalt ook alleen over datgene wat boven de drempel uitkomt.

In het verleden was die berekening heel simpel. Je werd geacht 4% rendement te halen over al je vermogen en daar betaal je 30% belasting over. Maar al geruime tijd ontvangt niemand nog rente op spaartegoeden (er moest zelfs rente bijbetaald worden), dus dat voelt als oneerlijk. Lang niet iedereen haalt een rendement van 4% en dus betaal je soms meer vermogensbelasting dan je daadwerkelijk aan rendement behaalt. De wetgever heeft dat vanaf 2017 willen “verbeteren” door te schatten dat mensen met een wat lager vermogen alleen maar banktegoeden zullen hebben en mensen met een hoger vermogen vooral bezittingen. Het geschatte rendement voor mensen met een lager vermogen, werd dus lager gezet, en het geschatte rendement voor mensen met een hoger vermogen, een stuk hoger. Maar ook dat is oneerlijk want het kan fors afwijken van de werkelijkheid.

Kerstarrest

Op 24 december 2021 heeft de Hoge Raad besloten dat bovenstaande in strijd is met het Europees Verdrag voor de rechten van de Mens. De Hoge Raad vind dat deze wijze van heffing te ver van de werkelijkheid afligt. En dus wordt de overheid gedwongen voor een nieuw stelsel te kiezen waarbij gekeken wordt naar de werkelijke rendementen!

De overheid is met spoed gaan werken aan een nieuwe regeling. Deze ligt nog niet per wet vast, maar er zijn nu dus 2 naast elkaar lopende regelingen. Aan de ene kant de regeling die per wet vastligt (daar waar de Hoge Raad van zegt dat deze in strijd is met het Europees Verdrag) en een nieuwe regeling van de staatssecretaris van financiën (besluit rechtsherstel Box 3). Deze nieuwe regeling leg ik dadelijk nog nader uit. Eerst wil ik nader ingaan op wat er nu gebeurd met de aangiftes inkomstenbelasting 2017 t/m 2020.

Rechtsherstel periode 2017 – 2020

Indien je bezwaar hebt gemaakt tegen de aanslagen 2017 t/m 2020 en/of hebt meegedaan aan de massaalbezwaarprocedure heeft de belastingdienst inmiddels uitgezocht welke van de 2 bovengenoemde methodes het meest gunstige voor je is. Is de oude foute manier gunstiger, dan blijft deze gehandhaafd, is de nieuwe methode gunstiger, dan wordt deze toegepast en krijg je de teveel betaalde vermogensbelasting terug. Dat heeft dus al plaatsgevonden het afgelopen jaar.

Voor alle mensen met een aangifte van 2017 t/m 2020 die geen bezwaar hebben gemaakt, maar waarbij de aangifte per 24 december2021 nog niet definitief was vastgesteld door de belastingdienst, worden de aangiftes ook automatisch gecorrigeerd door de belastingdienst en wordt gekeken welke methode het meest gunstige voor je is. Hier hoef je dus niets voor te doen.

Dan blijft er nog een hele grote groep mensen over waarvoor de aanslag definitief is over 2017 t/m 2020 en die geen bezwaar hebben gemaakt. Voor deze groep wordt een proefprocedure gestart om alsnog voor compensatie in aanmerking te komen. De kans van slagen van deze procedure wordt niet mega hoog ingeschat door de geleerden, maar om te voorkomen dat de belastingdienst honderdduizenden bezwaarschriften één voor één moet behandelen en de belastingdienst door onderbemanning compleet lam komt te liggen, is gekozen voor deze methode. Wordt er gewonnen, dan is er rechtsherstel voor iedereen die vermogensbelasting heeft betaald. Wordt er verloren, dan is dat jammer maar helaas. Een los bezwaar heeft dan ook gen nut meer hoogstwaarschijnlijk. Het heeft nu dus überhaupt geen nut om actie te ondernemen. Het is nu echt afwachten wat uit die procedure gaat komen en dat kan wel even duren.

Nieuwe methode (besluit rechtsherstel box 3)

Onze staatssecretaris is op zoek gegaan naar een manier om de werkelijkheid (dus wat is het échte rendement op vermogen) dichter te benaderen. Wat nu dus wordt gedaan is het volgende. Het vermogen wordt gesplitst in 3 categorieën:

• Banktegoeden
• Overige bezittingen (vastgoed, contanten, aandelen, vorderingen, crypto etcetera)
• Schulden

Per categorie wordt een apart fictief rendement bepaald. Hieronder ligt ik per categorie toe wat het fictief rendement gaat worden en meteen ook een stukje mening hierover:

• Banktegoeden à het fictief rendement hierover is voor 2021 bepaald op 0,01%. Dat is erg laag en zal ook aansluiten bij de werkelijkheid (immers krijgen we allemaal nog steeds amper rente op onze banktegoeden). Toch een puntje van kritiek. Het rendement wordt jaarlijks achteraf We horen dus pas in februari/maart 2023 hoe de berekening vermogensbelasting voor banktegoeden gaat worden. Kortom, de spelregels worden pas na afloop van het spel bepaald. Beetje gek…
• Overige bezittingen à het fictief rendement is voor 2022 bepaald op 5,53% en voor 2023 op 6,17%. Dat is fors. Bij het verhuren van onroerend goed zul je een dergelijk rendement wellicht wel halen, maar hoe zit dat met aandelen als de beurs instort, hoe zit dat met contanten en hoe zit dat met geld welke je tegen bijvoorbeeld 3% rente hebt uitgeleend aan je kinderen? Dan wijkt de werkelijkheid dus weer ver af van wat hier is bepaald. Dat zal nog wel wat bezwaarschriften op gaan leveren.
• Schulden à het fictief rendement hierover is voor 2021 bepaald op 2,46%. Ook hier wordt het percentage pas achteraf bepaald en zijn dus 2022 en 2023 niet bekend. Ook hier kan de werkelijkheid flink afwijken. Want er zijn genoeg schulden waar 6% rente of meer over verschuldigd is.

Kortom, je merkt aan mijn reactie dat de overheid hier iets heeft bedacht wat volgens mij nog steeds niet helemaal de bedoeling van de Hoge Raad is geweest. Is deze methode dus wellicht weer onwettig? Uiteraard is bezwaar weer mogelijk als je meer belasting betaald dan je vermogen opbrengt. Maar geen garanties dat zo’n bezwaar kans van slagen heeft uiteraard.  

Ik laat aan de hand van een rekenvoorbeeld zien hoe de berekening in zijn werk gaat met deze nieuwe methode:

Periode 2021-2022

Voor de aangiftes inkomstenbelasting van 2021 en 2022 zal de keuze bestaan tussen beide methodes, dus de oude foute methode die nog per wet vastligt en de nieuwe methode volgens het besluit van de staatssecretaris. De voordeligste methode wordt automatisch door de belastingdienst toegepast. Er zijn voor deze periodes geen mogelijkheden meer om nog ergens iets te schuiven in vermogen om bepaalde belastingbesparingen te realiseren. Immers wordt gekeken naar het vermogen per 1 januari van dat jaar.

Periode 2023-2025

Voor deze periode zal er een overbruggingswet (noodwet) in werking treden. Je kunt dan niet meer kiezen voor het oude systeem maar MOET de methode van de staatssecretaris toepassen Deze methode staat al omschreven onder het kopje “Nieuwe methode (besluit rechtsherstel box 3)”. Echter komen er vanaf 2023 een paar kleine verschillen bij. Zo worden contanten dan gezien als banktegoeden in plaats van als overige bezittingen. En voor groene beleggingen worden de spaartegoeden als banktegoeden aangemerkt in plaats van als overige bezittingen.

Periode 2026 en verder

Het is de bedoeling dat er tegen deze tijd een systeem staat waarbij echt naar de werkelijke rendementen gekeken gaat worden. Daarover tegen die tijd meer.

Tips!

Wat kun je nu doen om vermogensbelasting te besparen?

Om  te beginnen kun je zorgen dat overige bezittingen die slecht renderen worden omgezet in banktegoeden. Wil je dat tijdelijk doen (alleen maar om het vermogen op 1 januari anders te verdelen), realiseer je dan dat je niet iets op 30 december van de hand mag doen en dan op 2 januari weer terug kunt kopen. Zón “tijdelijke omzetting” moet minimaal 3 maanden duren, tenzij zakelijke motieven aan te tonen zijn.

Voorbeelden van vermogen welke nu “zwaarder” belast gaat worden maar slecht rendeert in werkelijkheid zijn bijvoorbeeld obligaties of uitstaande leningen tegen een laag rentepercentage.

Heb je een BV waar veel overtollige liquide middelen in staan en heb je veel vermogen die in de categorie overige bezittingen vallen? Dat kan het zich lonen om dat geld vanuit de BV aan privé uit te lenen. Dat geld staat dan privé op de rekening en je krijgt te maken met een verwacht rendement van 0,01%, maar daar staat een schuld aan je BV voor hetzelfde bedrag tegenover die je mag aftrekken tegen een verwacht rendement van circa 2,5%. Je betaalt wel een rente aan je BV, maar die rente kan heel laag gehouden worden zolang je op papier alle risico’s voor de BV minimaliseert.

Banksaldi omzetten in beleggingen, zal meer vermogensbelasting betekenen. Je kan er ook voor kiezen om de banksaldi te laten staan en geld te lenen voor de aankoop van nieuwe beleggingen (mits de rente enigszins gunstig is). Dat drukt de vermogensbelasting weer wat.

Bovenstaande zijn een paar “simpele” voorbeelden. Maar er zijn uiteraard meer dingen te bedenken. Dat is echter zo klantspecifiek, dat dat niet in een artikel als deze is samen te vatten. Heb je vooral veel banktegoeden, dan is er weinig aan de hand. Met name als je veel overige bezittingen hebt, dan kan een stukje advies en planning wellicht belasting besparen. Trek aub aan de bel als we ergens over mee kunnen denken!